Design. Echt of net echt?

Je kunt tegenwoordig geen reclamefolder van een willekeurige bouwmarkt of woonwarenhuis openslaan of je komt er wel eentje tegen… Niet echte designstoelen. Nepperds. Van veel ontwerpen hebben we eigenlijk geen idee dat er een origineel is of bestaat. We worden flink voor de gek gehouden. En soms houden we onszelf gewoon voor de gek.

Een mooi voorbeeld van waar we waarschijnlijk geen weet van hebben is het groot (niet nader te noemen) Zweeds woonwarenhuis, die stiekem een paar niet echte designstoelen in de collectie heeft zitten. De bekende en geliefde POÄNG fauteuil en de FROSTA houten kruk, lijken beiden geïnspireerd op ontwerpen van Fins architect Alvar Aalto (1898-1976). De originele ontwerpen van Aalto, genaamd fauteuil 401 en kruk e60 komen uit de jaren ’40 en worden nog steeds geproduceerd door Artek.

We blijven in de Scandinavische hoek; De vorm van eettafel DOCKSTA heeft wel wat weg van de Round Dining Table van Fins ontwerper Eero Saarinen uit 1956. De laatste nog steeds in productie bij Knoll. Weliswaar met een compleet ander prijskaartje (en kwaliteit).

Wel of geen kopieën, het blijven ook mijn Zweedse vrienden, ik kom er graag en ze hebben leuke accessoires, goede meubelen om mee te combineren en de gehaktballetjes zijn natuurlijk al jaren vaste prik bij een bezoekje. En het grappige hieraan? Hoogstwaarschijnlijk zullen zowel de kruk, de fauteuil als de tafel bij de meeste mensen eerder aan de Zweedse vrienden doen denken dan aan Aalto of Saarinen…

Zonder twijfel de meest gekopieërde en gewilde designstoelen zijn van Charles & Ray Eames. Bijvoorbeeld de DSW; het kuipstoeltje met de kenmerkende houten pootjes en metalen frame en natuurlijk de Eames DSR; de versie met het metalen Eiffel onderstel. Het origineel (geproduceerd door Herman Miller) stamt uit 1950. Deze had een kuip van glasvezel en polyester, de hedendaagse originele versies worden gemaakt van kunststof polypropyleen. Onder de originele naam, met licentie en productierechten levert Vitra nog steeds deze stoelen (en uiteraard andere designklassiekers) voor prijzen tussen de €250,- en €400,- euro per stuk. De eerste glasvezel exemplaren kom je na 65 jaar af en toe nog tegen, maar zijn schaars.
‘Mooie’ betaalbare replica’s zijn er daarentegen in overvloed. Je vind ze zo via internet. Voor een paar tientjes heb je ze binnen 3 dagen in huis om vervolgens 3 dagen nodig te hebben om ze in elkaar te kunnen zetten. De Chinese Eames style DSR zijn bijna niet van echt te onderscheiden.

Nouja bijna niet, op het eerste gezicht lijken ze hetzelfde, maar als je beter kijkt zie je de verschillen. Voorbeelden hiervan zijn chroom dat gaat oxideren, slecht kunststof dat verkleurd en sneller breekt, weinig zitcomfort, het onderstel wat koud op de kuip bevestigd is. Bovendien door minder goede productie-processen zijn lasnaden minder sterk, waardoor er sneller breuken ontstaan. Het goedkope productieproces en het feit dat de fabrikant geen rechten aan de ontwerper hoeft te betalen, maakt het een prijsgunstig product. Verwacht in ieder geval niet dat ie lang meegaat.

In veel gevallen zijn we ons er dus niet eens bewust van dat het geen origineel is. We vinden een stoel of tafel gewoon mooi, zonder de achtergrond ervan te weten. Daar kan ik nog inkomen.
Bewust een replica aanschaffen, daar ben ik echt allergisch voor. Dat is voor een dubbeltje op de eerste rij willen zitten. Dat is in Turkije een Prado portemonnee aanschaffen. Dat is vooral jezelf en je omgeving voor de gek houden. Status omhoog houden en aanhanger zijn van de weggooi-generatie.
Dus spaar iets langer of koop een mooi tweedehands exemplaar. Een meubelstuk met een verhaal en historie, dat is toch iets waar je trotser op kunt zijn dan iets met roestige pootjes.

p.s. Heb je een designstoel gezien, maar twijfel je over de echtheid: Een originele stoel heeft meestal een merkje onder de zitting of een gravure in het chroom. Je kunt uiteraard ook gewoon de fabrikant mailen. Zij kunnen je de exacte kenmerken, details of afmetingen vertellen.

Bronnen & foto’s: couchpotatoecompany.com, ilikewantneed.com, een.be, vitra.com, artek.com, knoll.com